Tuchów to niespełna siedmiotysięczne miasteczko w powiecie tarnowskim leżące nad rzeką Białą. Jesienią 1914 roku znalazło się na trasie słynnego Walca Parowego, czyli ofensywy wojsk rosyjskich, której celem był Śląsk, a pośrednio i Kraków. Na początku drugiej dekady listopada do miasteczka dotarły pierwsze szpice Czerkiesów, czyli kaukaskich kawalerzystów służących w armii cara za zwiadowców. Dla mieszkańców stali się oni na kilka najbliższych tygodni niechcianymi sąsiadami. W okolicach Tuchowa doszło też w grudniu 1914 roku do jednej z najważniejszych bitew w historii legionów – boju pod Łowczówkiem. Walki w okolicy trwały aż do maja 1915 roku, czyli generalnej ofensywy państw centralnych, która pod Gorlicami przełamała front rosyjski. Tuchów był więc przez ponad pół roku jednym z wielu setek przyfrontowych miast Wielkiej Wojny.
Z okazji 100. rocznicy wybuchu pierwszej wojny światowej opublikowano monumentalną książkę Andrzeja Mężyka Tuchów i okolica w ogniu wojny światowej 1914–1915. Efemeryczny nakład – zgodnie z informacjami zaczerpniętymi z forum http://austro-wegry.info/ – rozszedł się błyskawicznie. Na szczęście publikację można w całości przeczytać na stronie urzędu miasta w Tuchowie.
Na ponad 750 stronach autor zaprezentował liczne świadectwa mieszkańców Tuchowa – obserwatorów i uczestników wydarzeń. Autor zadokumentował też cmentarze wojenne znajdujące się w okolicy miasteczka. W książce znajduje się również mnóstwo ilustracji, w tym wiele mało znanych i publikowanych po raz pierwszy. Niestety mankamentem publikacji jest nieco chaotyczny układ pracy i zbyt obszernie nakreślone tło wydarzeń (autor opisuje również przyczyny wybuchu wojny). W niektórych miejscach można trafić na błędy merytoryczne oraz pojedyncze potknięcia w posługiwaniu się żargonem historyczno-wojskowym. Autor, jak sam podkreśla, nie jest jednak historykiem i praca jego ma służyć popularyzacji dziejów regionu w burzliwej dobie Wielkiej Wojny. Z tego zadania wywiązuje się doskonale.
Książkę można przeglądać pod tym adresem: http://www.tuchow.pl/files/Wielka_Wojna.pdf
Tuchów i okolica w ogniu wojny światowej 1914–1915
Andrzej Mężyk
Tuchów, 2014