legiony1-296x420

Przeczytaj koniecznie: „Legiony polskie 1914-1918″

Monumentalna. Jeśli określenie to miałbym odnieść do którejś z recenzowanych w ostatnim roku pozycji, niewątpliwie najbardziej pasuje ono do albumu Legiony Polskie 1914–1918 Oficyny Wydawniczej Volumen. Choć nigdy nie mogliśmy narzekać na stan literatury legionowej (liczne wydane wspomnienia i pamiętniki, opracowania, regionalne przyczynki i legionowa beletrystyka), a rok 2014 był pod tym względem niezwykle intensywny, to jednak dzieło Wiesława Wysockiego, Wiktora Cygana i Jana Józefa Kasprzyka jest godne szczególnej uwagi. Na ponad 850 stronach formatu A4 autorzy przedstawili fotograficzną historię polskich formacji, które podczas Wielkiej Wojny wsparły armię austro-węgierską.

Publikacja składa się z kilkuset biogramów legionistów opatrzonych ich fotografiami lub portretami. Zestawienie ich w jednym miejscu pozwala na prześledzenie losów żołnierzy w szerszym kontekście, również z perspektywy ich dalszych losów w II Rzeczpospolitej. Wiele miejsca zajmują także ramki, w których znajdują się fragmenty wspomnień, pamiętników, rozkazów czy legionowych pieśni i wierszy. Paradoksalnie historycznego opracowania jest najmniej, stanowi ono raczej bardzo ciekawe i zwięzłe wprowadzenie w historię formacji. Kolejne rozdziały przedstawiające całą epopeję legionową raczej się ogląda, niż czyta. W apendyksach znalazły się natomiast kalendarium, rodowody legionowych pułków i zestawienie poległych oficerów Legionów.

Legiony Polskie 1914–1918 można więc traktować zarówno jako album, jak i leksykon wiedzy o legionistach. Niewątpliwie największą wartością książki są zdjęcia – wykorzystano ich tutaj kilka tysięcy, z czego zapewne spora część nigdy nie była publikowana: to legioniści uchwyceni w boju i w okopach, podczas urlopu i rekonwalescencji, w grupie i indywidualnie, pozowane fotografie oddziałów, które niektórym być może pozwolą odszukać swoich przodków. Legiony Polskie 1914–1918 może posłużyć wielu badaczom do tworzenia kolejnych prac poświęconych portretowi zbiorowemu legionistów jako grupy społecznej.

legiony1-296x420

Wiesław Wysocki, Wiktor Cygan, Jan Józef Kasprzyk

Legiony Polskie 1914-1918

Oficyna Wydawnicza Volumen, 2014

Dziękujemy Oficynie Wydawniczej VOLUMEN za przekazanie egzemplarzy książki Legiony Polskie 1914-1918.